روش درک واقعیات جوانی

بی تردید جوانی از حساسترین و پرمخاطره ترین دوران زندگی است. جوان با همه تواناییها، به خاطر حساسیت مقطع سنی، مشکلات ، کمبودها و واقعیات انکار ناپذیر دارد. عدم درک جوان و بی‏ توجهی به واقعیات طبیعی‏ اش چه بسا، به جای تربیت ، سبب گمراهی ‏جوان می‏شود.

روش احترام و مسوولیت دادن به جوان

احترام به شخصیت جوان و مسوولیت دادن به او از شیوه‏های مهم‏ تربیتی شمرده می‏شود. جوان، با همه مشکلات و واقعیات دوره‏ جوانی ، برای ایفای نقش و انجام مسولیتهای مختلف توانایی ‏بسیار دارد. عدم اعتماد به جوان و بی ‏توجهی به تواناییهای اومانع شکوفایی استعدادهاست و در نتیجه به عدم رشد مطلوب جوان‏ می‏انجامد. سیره گرانسنگ رسول گرامی صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم در مسیر دشوار تربیت ، بهترین‏ سرمشق شمرده می‏شود. آن بزرگوار به جوانان اعتماد می‏کرد و کارهایی بس مهم به آنان می ‏سپرد.

روش محبت و رفاقت

محبت داروی بی ‏نظیر بسیاری از دردهاست. محبت ‏بسیاری مشکلات‏ عاطفی و اجتماعی را از میان می‏برد. محبت موثرترین شیوه تربیتی‏ است. جوان کانون عاطفه و احساسات است و تشنه محبت صادقانه. ایجاد رابطه عاطفی و صمیمی در تربیت او بسیار سودمند است. درطریق تربیت، تندی، سختگیری و فشارهای روانی نه تنها مفید نیست، بلکه سبب رنجش جوان و لجاجت ‏بیشتر او می‏شود. جوانی، بویژه آغاز آن، زمان دوستی و دوست‏یابی است و جوان شدیدا ازدوستان خود تاثیر می ‏پذیرد. این ویژگی ایجاب می‏کند که والدین‏ فرزندان خود را در انتخاب دوستان صالح یاری کنند و مهمتر اینکه خود برای او دوستی صمیمی باشند، آنها باید ضمن انجام‏ دادن وظیفه پدری و مادری، دوستانی خوب و صمیمی برای جوانشان ‏باشند. محبت و رفاقت صمیمانه با فرزند چنان مهم است که امام‏ صادق علیه‌السلام آن را راه درست تربیت در هفت‏ ساله سوم زندگی می‏داند.آن حضرت می‏فرماید: بگذار فرزندت هفت ‏سال بازی کند،هفت ‏سال اورا با آداب و روشهای مفید تربیت کن و در هفت‏ سال سوم مانند دوست صمیمی با وی همراه باش.»

روش موعظه

موعظه از شیوه‏های موثر در تربیت فرزندان جوان است. اگر اندرز زبان با منطق و عطوفت همراه باشد، بسیار موثر و کار ساز است.معصومان(علیهم السلام) از این شیوه بسیار بهره می‏بردند. علی علیه‌السلام نیز فرزندش امام حسین علیه‌السلام را چنین موعظه کرده است: فرزندم، تو رابه تقوای الهی، در نیازمندی و بی‏نیازی، و سخن حق، هنگام‏ خشنودی وخشم، و میانه روی، در فقر و بی‏نیازی، و عدالت، دررفتار با دوست و دشمن، و کار و تلاش، هنگام نشاط و بی‏حالی، و خشنود بودن از خداوند، در سختی و گشایش و... سفارش می‏کنم.

روش احترام به شخصیت

جوان برای شخصیت ‏خود اهمیت‏ بسیار قائل است، هرنوع کم توجهی ‏را بی‏ احترامی به شخصیت ‏خود می‏داند. و چه بسا واکنش نشان‏ می‏دهد. احترام به شخصیت جوان در تربیت او بسیار موثر است. اگرجوان خود را بی‏ مقدار و حقیر بشمارد، احساس کند در نظر دیگران‏ اعتبار و جایگاهی ندارد و نزد دیگران از احترام و ارزش برخوردار نیست، تلاش در جهت رشد و تربیت ‏خود را بی ‏ثمر می‏داند و چه‏ بسا رفتارهای نابهنجار بروز می‏دهد.امام هادی علیه‌السلام می‏فرماید: «از شر کسی که خود را خوار می‏داند،ایمن مباش.» مشورت کردن با جوان نشان دهنده احترام به اوست;زیرا سبب می‏شود بیشتر برای خود ارزش قائل شود، بیشتر احساس‏ مسوولیت کند و در نتیجه در راه تربیتد‏خود بیشتر بکوشد.

منابع

• بحارالانوار، ج 100 ، ص 92- 94
• وسائل الشیعه، ج 15، ص 194 و 195
• گفتار فلسفی جوان،ج 1،ص 457
• تحف العقول، ص 64
• گفتار فلسفی جوان ج 1،ص 441
• ماهنامه کوثر ، شماره 25